سيستم کشت هيدروپونيک چيست؟
در اين مبحث گريزي به کشت هيدروپونيک و جزئيات مربوط به آن داريم. کشت هيدروپونيک با نام آبکشت نيز شناخته مي شود چرا که در اين روش کشت، گياه را بدون استفاده از خاک و در محيط آبي کشت مي شود. با توجه به نحوه ي کشت گياهان در اين روش نيازهاي غذايي گياه توسط کارشناسان شناسايي شده و آن ها را به صورت محلول در آب به گياه منتقل مي کنند. با توجه به اين که در اين روش از عناصر ماکرو و ميکرو و همچنين موادي بي اثر مانند پرليت استفاده مي شود، نياز به خاک در آن از بين مي رود.
گلخانه اي به روش هيدروپونيک
• بستر کشت
• انواع کشت هيدروپونيک
• مزاياي کشت هيدروپونيک
• کشت علوفه ي هيدروپونيک
بستر کشت
بايد بستر کشت را طوري طراحي نمود که از ورود نور خورشيد و رشد خزه در آن جلوگيري شود. براي تحقق اين امر بايد از مواد تيره در بستر کشت استفاده نمود. بايد به جز محل قرار گيري گياه تمام قسمت هاي ديگر را محصور کرد. براي انجام اين کار مي توان از لوله هاي گشاد پليکا، کيسه هاي نايلوني سياه و مواردي از اين قبيل جهت ساخت بستر کشت استفاده نمود.
انواع کشت هيدروپونيک
اين کشت در روش هاي گوناگوني قابل اجرا بوده است که از قديمي ترين آن ها مي توان به کشت هيدروپونيک در بستر کاه اشاره کرد. در اين روش مواد مورد نياز در اختيار گياهان قرار مي گيرد. البته روش هاي جديدتري براي کشت هيدروپونيک وجود دارد که از جمله ي آن مي توان به روش NFT که مواد غذايي به صورت لايه هاي نازک در اختيار گياه قرار مي گيرد، اشاره نمود.
جهت تغذيه ي گياهان در کشت هيدروپونيک دو سيستم تغذيه وجود دارد که به شرح زير است:
سيستم باز:
در اين سيستم فقط يک بار عناصر شيميايي از جمله ميکرو و ماکرو در اختيار گياه قرار مي گيرند. پس از استفاده ي گياه از اين مواد از طريق سوراخ هاي تعبيه شده در پايين بستر کشت از آن خارج مي شوند.
سيستم بسته:
بر خلاف سيستم باز در اين سيستم بيش از يک بار از مواد استفاده مي شود. دقت نماييد براي اين که مواد در اين سيستم دچار افت مواد غذايي نشوند بايد توسط دستگاه هاي کنترل کيفيت آن ها را چک نمود و کاستي هاي آن را به صورت محلول در آب به آن منتقل کرد.
مزاياي کشت هيدروپونيک
کشت هيدروپونيک داراي مزيت هاي بي شماري است. با توجه به اين که در کشت هيدروپونيک نياز به خاک نيست در نتيجه نياز به شخم زني و يا آبياري نيز از بين مي رود و ميزان مصرف آب در حد قابل ملاحضه اي کاهش مي يابد.
در اين کشت با صرف هزينه کم و به راحتي مي توان عمليات ضدعفوني کردن را انجام داد. با توجه به اين که بستر کشت آب است و مواد مورد نياز از اين طريق به گياه منتقل مي شود، مي توان ميزان آن را کنترل نمود. کشت هيدروپونيک را مي توان در تمام محل ها حتي مکان هايي که داراي خاک مناسب نبوده و يا خاک آن آلوده است انجام داد چون نيازي به خاک محل نيست. در اين سيستم نور، دما، رطوبت، و هوا به راحتي کنترل مي شوند.
معايب و چالش های سيستم هيدروپونيک
سيستم هيدروپونيک علاوه بر مزايايي که دارد داراي معايب و چالشهايی هم مي باشد.
1-باغ هيدروپونيک نياز به زمان و تعهد شما دارد
درست مثل هر چيزي که در زندگي ارزشمند است، نگرش سختگيرانه و مسئولانه نيز رضايتبخش مي باشد. با اين حال، همانند خاک، مي توان گياهان را روزها و هفته ها نگه داشت. اگر طبيعت و خاک متعادل نباشد نمي توان آن را تنظيم کرد. اين مورد، براي هيدروپونيک نيز امکان پذير نيست. بدون مراقبت مناسب و دانش کافي گياه سريعا از بين مي رود. به ياد داشته باشيد که گياهان شما به قابليت بقاي آن ها بستگي دارد. شما بايستي از گياهان خود خوب مراقبت کنيد و سيستم ها را به خوبي نصب کنيد. بعدا مي توانيد همه چيز را اتوماتيک کنيد، اما هنوز به اندازه گيري و جلوگيري از مسائل غير منتظره و نگهداري مکرر نياز داريد.
2- تجارب و دانش فني
نياز است که شما سيستم ها و انواع تجهيزات مختلفي را راه اندازي نماييد که به تخصص ويژه اي نياز دارند. بايد توجه داشته باشيد که چه گياهاني و چگونه رشد مي کنند. اشتباه در راه اندازي سيستم ها، توانايي رشد گياهان را کاهش داده و باعث از بين رفتن آن¬ها مي¬شود.
3- بحث هاي آلی
بحث هاي داغي در مورد اينکه آيا هيدروپونيک بايد به عنوان ارگانيگ گواهي شود يا خير، وجود دارد. مردم سئوال مي کنند که آيا گياهاني که به صورت هيدروپونيک رشد مي کنند به عنوان ميکروبيوم در خاک يافت مي شوند. در دهه هاي اخير، در استراليا، توکيو، هلند و ايالات متحده به دليل استفاده از هيدروپونيک توليد کاهو، گوجه فرنگي، توت فرنگي و غيره افزايش يافته است. اين روش غذاي ميليون ها نفر را فراهم مي کند. رشد در خاک نسبت به هيدروپونيک داراي خطر بيشتري نسبت به آفتکش ها، آفات و غيره دارد. براي کشاورزان هيدروپونيک، برخي از روش هاي ارگانيک نيز پيشنهاد شده است. به عنوان مثال، برخي از توليد کنندگان ميکروبيوم ها، از محيط هاي کشت آلي، مانند کوکو کوير و افزودن کرم به آن استفاده مي کنند. از مواد مغذي طبيعي، نظير ماهي، استخوان، يونچه، پنبه دانه و غيره نيز استفاده مي شود.
در مورد محصولات ارگانيک تحقيقات در حال انجام بوده و در آينده نيز انجام خواهد شد. و پس از آن پاسخ مشخص خواهد شد.
4- خطرات آب و برق
در سيستم هيدروپونيک، شما عمدتا از آب و برق استفاده مي کنيد. در ترکيب آب، مراقب برق باشيد. هنگام کار با سيستم هاي آب و تجهيزات الکتريکي، به خصوص در گلخانه هاي تجاري، هميشه ايمني در اولويت است.
5-تهديدات شکست سيستم
براي مديريت کل سيستم از برق استفاده مي کنيد. بنابراين، اگر اقدامات اوليه براي قطع برق را انجام ندهيد، سيستم فورا کار خود را متوقف خواهد کرد و گياهان مي توانند در عرض چند ساعت خشک شوند. از اين رو، منبع برق و برنامه پيشتيباني بايستي در سيستم هاي بزرگ در نظر گرفته شود.
6-هزينه های اوليه
مطمئن باشيد که کمتر از يک صد تا چند صد دلار از بابت خريد تجهيزات و نصب آن ها صرف خواهيد کرد. براي تهيه اين سيستم، به ظرف، نور، پمپ، تايمر، محيط کشت و مواد مغذي نياز داريد. هنگامي که سيستم در محل قرار داشته باشد، هزينه صرفه جويي در مواد غذايي و برق کاهش مي يابد (براي حفظ سيستم آب و نور
7-بازده طولانی در هر سرمايه گذاری
اگر اخبار مربوط به آغاز کار کشاورزي را دنبال کنيد، متوجه خواهيد شد که اخيرا کسب و کار جديد هيدروپونيک ايجاد شده است. اين براي بخش کشاورزي و توسعه هيدروپونيک خوب است. با اين وجود، توليد کنندگان تجاري در مقياس وسيع با کشت هيدروپونيک چالش هايي را دارند. اين امر عمدتا به دليل هزينه هاي اوليه و ROI طولاني و نامشخص (بازده سرمايه گذاري) است. آماده سازي طرح دقيق و سودآور براي درخواست سرمايه گذاري آسان نيست؛ در حالي که، بسياري از زمينه هاي فناوري پيشرفته با تکنولوژي بالا وجود دارد که نسبت به سرمايه گذاري بسيار موثر است.
8- بيماری ها و آفات ميتوانند به سرعت گسترش يابند
در سيستم بسته براي رشد گياهان از آب استفاده مي کنيد. در مورد آلودگي هاي گياهي يا آفات، مي توانند سريعا به گياهان و مخزن مواد مغذي منتقل شوند. در اکثر موارد، بيماري ها و آفات در سيستم توليد کوچک مشکل ساز نيستند. بنابراين، اگر مبتدي هستيد نبايد به اين مسائل توجه زيادي کنيد. اين حالت فقط براي گلخانه هاي هيدروپونيک بزرگ پيچيده است. بهتر است از قبل برنامه پيشگيري براي بيماري داشته باشيد. براي مثال، فقط از منابع آب فاقد بيماري و مواد گياهي سالم استفاده کنيد. سيستم ها نيز بايد به صورت دوره اي بررسي شود. اگر بيماري رخ دهد، بايستي آب آلوده، مواد مغذي و کل سيستم را به سرعت استريل کنيد.
بنابراين، آيا توصيه اي براي هيدروپونيک داريد؟
دقيقا ، هيدروپونيک مانند هر چيز ديگري در زندگي وجود دارد. شما مي توانيد تنها با برخي از برنامه ريزيها و تجربيات روي اکثر مشکلات آنها غلبه کنيد. در عين حال، با در نظر گرفتن جوانب مثبت، هيدروپونيک ارزش بسياري دارد. اين هميشه بخشي از کشاورزي مدرن است. در مقايسه با خاک، يک روش رشد بسيار موثر است.
در اينجا، نقاط کليدي هيدروپونيک بيشتر از خاک است.
هيدروپونيک در مقابل خاک
1. صرفه جويي در فضا.
2. استفاده موثر از مواد مغذي گياهي.
3. کارآيي بالاي آب
4. عدم وجود علف هرز، آفات کمتر و بيماري¬هاي گياهي
5. عملکرد پايدار و بالا
6. کنترل کل سيستم
7. محيط کشت مي¬تواند انتخاب و استفاده شود.
8. از کود و حشره کش کمتري استفاده مي¬شود.
9. جابجايي آن آسان است.
10. قادر به رشد محصول در تمام طول سال است.
کشت علوفه ی هيدروپونيک
با توجه به خشکسالي هاي اتفاق افتاده در ايران و بحران کم آبي استفاده از روش کشت هيدروپونيک براي کشت علوفه بسيار کارآمد است. در اين روش به
1- کاهش سطح زير کشت
2- کاهش هزينه هاي کاشت، داشت و برداشت
3- کاهش مصرف آب
4- کاهش مصرف کود
5- کاهش هزينه خوراک دام
6- کاهش واردات دانه
7- افزايش محصولات دامي اشاره نمود.