گردشگری کشاورزی؛ یکی از مدل‌های محبوب گردشگری
پایگاه خبری DA1news: جهان، منابع و امکانات و ساکنان آن در حال تغییرند. پیشرفت و توسعه تمدنی در تمام اجزا و زیرساخت‌ها اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… بشر امروزی را در مقایسه با گذشته داراتر و ثروتمندتر کرده و به همان نسبت هم نیازهای جدید سر برآورده‌اند.
نیاز به تفریح و گذران اوقات فراغت و آرامش و لذت‌جویی‌های تازه. از همین رو سفر کردن به واقعیتی اجتناب‌ناپذیر و جزئی از زندگی تبدیل شده است. نوع سفر و گردشگری نیز دیگر آن چیزی نیست که چند دهه پیش مرسوم بود. امروزه گردشگرانی کاشفان تجربه‌های نامانوس و لذت‌بخش هستند تا سرزمین‌های ناشناخته. در همین غرق شدگی‌هاست که گردشگری پوست انداخته و سبک و مدل‌های جدید جایگزین مقاصد محبوب گذشته شده‌اند. در همه این تغییرات یک چیز مشترک است: فرار از شلوغی و ازدحام و ریتم تند زندگی و بازگشت به هر آنچه با طبیعت ارتباط دارد. یکی از مدل‌های محبوب گردشگری که با طبیعت گره خورده، گردشگری کشاورزی است.
تعریف گردشگری کشاورزی
گردشگری کشاورزی ترجمه فارسی Agritourism است که خود ترکیبی از Agri به معنای کشاورزی و Tourism است. آگری توریسم عبارت است از هرگونه فعالیتی که مبتنی بر کشاورزی باشد و بازدیدکنندگان را به مزرعه یا هر نوع محیط کشت طبیعی سوق دهد. اگری توریسم تعاریف مختلفی در نقاط مختلف جهان دارد و برای مثال در کشور ایتالیا و نیوزیلند به اقامتگاه‌های مزرعه اشاره دارد، در انگلستان به تعطیلات در مزرعه (Farm holidays) ارجاع می‌دهد؛ و در سوییس به خواب در نیزار (Sleeping in the straw) شناخته میشود.
از نظر مفهومی، گردشگری کشاورزی، نوعی کسب و کار کشاورزی‌محور است که با هدف‌های تجاری، آموزشی یا تفریحی راه‌اندازی میشود و گردشگران به آن جذب می‌شوند. از این نظر گردشگری کشاورزی شامل فعالیت‌هایی است که به طور همزمان هم با گردشگری مرتبطند و هم به انجام امور روزمره مرزعه یا باغ و زمین کشت و دامداری کمک می‌کند.
در برخی رویکردها نیز هنگامی که به گردشگری کشاورزی اشاره میشود، بر ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی و منافع حاصل از اشتراک‌گذاری تجربه فعالیت در مزرعه یا زمین کشاورزی برای جوامع میزبان تاکید میشود. از جمله اصطلاحاتی که با گردشگری کشاورزی مرتبط است، ارزش افزوده، بازاریابی مستقیم و کشاورزی پایدار است. بدین ترتیب باید گفت گردشگری کشاورزی حوزه‌ای وسیع است که حداقل پنج زیرمجموعه دارد و در هر کدام یک یا مجموعه‌ای از فعالیت‌ها انجام میشود:
فروش مستقیم محصولات به مصرف‌کننده: در این دسته‌بندی گردشگران در محل مزارع یا زمین‌ها حضور می‌یابند و محصولات را خریداری می‌کنند. در برخی مواقع نیز فروش محصول در جاده‌ها و مسیرهای نزدیک منتهی به محل کشت انجام میشود.
آموزش: در این نوع دسته‌بندی گردشگران به صورت فردی یا گروهی از مزرعه یا زمین کشاورزی بازدید می‌کنند و آموزش‌های مرتبط با نوع فعالیت‌های مزرعه را یاد می‌گیرند.
مهمان‌نوازی: به این معنا که گردشگران یک یا چند شب در مزرعه اقامت می‌کنند و با غذاهای محلی از آنها پذیرایی میشود.
تفریح: انگیزه اصلی گروهی از گردشگران از حضور در مزارع فعالیت‌هایی مانند اسب‌سواری و شکار و… است.
سرگرمی و کسب تجربه: فعالیت‌هایی مانند کمک به بومیان در برداشت محصولات و آشنایی عملی با سبک و نوع زندگی کشاورزان و حشر و نشر با آنها نیز برای برخی گردشگران جذاب است.
تاریخچه گردشگری کشاورزی
گردشگری کشاورزی یکی از قدیمی‌ترین سبک‌های گردشگری است و سابقه به آن بر اساس مطالعات انجام شده به اواخر قرن نوزدهم میلادی می‌رسد. در طی جنگ جهانی دوم در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ میلادی که اقتصاد جهانی در رکودی عمیق فرو رفته بود، مردم به خصوص در کشورهای درگیر جنگ به حاشیه شهرها و روستاها می‌رفتند و انواع مختلفی از گردشگری روستایی را تجربه می‌کردند.
در حقیقت یکی از عواملی که منجر به توجه بیشتر گردشگران به گردشگری کشاورزی شد، حضورشان در روستاها و مزارع و زمین‌های بود. جذابیت‌های گردشگری کشاورزی در دهه‌های بعد نیز بیشتر شد و توریست‌هایی که در روستاها حضور پیدا می‌کردند، به صاحبان زمین‌ها و مزارع در انجام فعالیت‌هایشان و مواردی مثل شخم زدن زمین، وجین کردن و چیدن محصولات، نظافت اصطبل‌ها، تیمار و نگهداری از حیوانات اهلی کمک می‌کردند.
در دهه اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰، با اضافه شدن سرویس‌ها و خدماتی مانند اقامت و پذیرایی برای بازدیدکنندگان، گردشگری کشاورزی بیش از گذشته محبوبیت یافت. امروزه علاوه بر تمام این موارد، آگری توریسم جنبه همگانی‌تری نیز یافته و آژانس‌ها و دفاتر خدمات گردشگری تورهای گردشگری کشاورزی برگزار می‌کنند که طرفداران زیادی دارد.
مزیت گردشگری کشاورزی
مردم در نقاط مختلف جهان بیش از گذشته به چگونگی تولید غذایی که مصرف می‌کنند، علاقه‌مند شده‌اند. آنها می‌خواهند با کشاورزان و فرآوری‌کنندگان دیدار کنند و در مورد آنچه در تولید مواد غذایی می‌رود با آنها گپ و گفت کنند. برای بسیاری از افراد و به ویژه کودکان، گردشگری کشاورزی مساوری است با دیدن منابع غذایی که مصرف می‌کنند. خواه یک گاو شیرده باشد، خواه بوته‌های ذرت در حال رشد یا سیب‌های قرمز آویزان از درخت در باغی بزرگ.
در گردشگری کشاورزی از این دست فعالیت‌ها زیاد است و روز به روز نیز بر تعداد علاقه‌مندان به این سبک از گردشگری افزوده میشود. کشاورزان و دامداران نیز براساس استقبال روزافزون توریست‌های اگری توریسم، از این فرصت استفاده برای توسعه کسب و کار خود و همینطور آگاهی از نیازها و خواسته‌های گردشگران استفاده می‌کنند.
از نظر اقتصادی نیز گردشگری کشاورزی منبع درآمدی برای کشاورزان و راهی برای تحرک‌بخشی به اقتصاد روستاها و دهکده‌هایی است که مزارع و باغ‌ها در آنها واقع شده‌اند. گردشگری کشاورزی در عین حال به ابزاری برای بقای بسیاری از مزارع کوچک بدل شده است. صاحبان مزارع و زمین‌ها در اگری توریسم حتی می‌توانند با گسترش حوزه فعالیت‌ها و تنوع بخشی به فعالیت‌ها محصولات خود درآمد پایدارتری نیز کسب کنند.
این امر به این دلیل است که فعالیت‌های کشاورزی در مواقع خاصی از سال مثل ایام تابستان بیشتر است و گردشگران نیز در همین ایام که تعطیلات تابستانی وجود دارد، برای سپری کردن اوقات فراغت و تفریح خود به دهکده‌ها و مزارع می‌روند. در گردشگری کشاورزی صاحبان مزارع با رعایت این زمان‌بند‌ی‌ها یک جریان کاملاً مجزا از درآمد را برای خود ایجاد می‌کنند. در عین حال مطالعات نشان می‌دهد آگری توریسم با جلب گردشگران به یک منطقه، در نهایت به نفع جوامع اطراف نیز تمام میشود. رونق اقتصادی و افزایش ترافیک انسانی به مناطق روستایی مجاور که نیاز به جریان متنوع درآمد دارند، سودمند است.
تفاوت آگری توریسم با گردشگری روستایی
گردشگری کشاورزی در ابتدا زیرمجموعه‌ای از گردشگری روستایی (Rural tourism) بود، اما امروزه چون مدل‌ها و استراتژی‌های تجاری در آنها پیاده میشود و با وجوه مهارتی و آموزش نیز آمیخته شده، از این نوع گردشگری متمایز شده است. یعنی اگر در گذشته گردشگران به مزارع روستایی می‌رفتند و به تفریح مشغول می‌شدند، در اگری توریسم، گردشگردی حوزه عمل گسترده‌تری دارند و ارزش افزوده بالایی را برای صاحبان مزارع و در ابعادی بزرگ‌تر شرکت‌ها و آژانس‌های فعال در زمینه گردشگری کشاورزی ایجاد می‌کنند.
گردشگری کشاورزی تفاوت‌های دیگری هم با گردشگری روستایی دارد. از جمله اینکه در آگری توریسم گردشگران با حضورشان در مزرعه یا اراضی در همه یا بخشی از فرآیند تولید محصولات مشارکت می‌کنند. مسئله دیگر آموزش و فراگیری در حوزه کشاورزی و مزرعه‌داری است. یعنی در گردشگری کشاورزی فرصتی کم‌نظیر به گردشگران داده شود تا درباره زندگی و شیوه زیست و مدیریت مزرعه و انجام فعالیت‌های روزمره، بیشتر یاد بگیرند.
همچنین در گردشگری کشاورزی توریست‌ها امکان ارتباط مستقیم با حیوانات اهلی موجود در مزرعه و باغ‌ها و اراضی دامداری را دارند و این به ویژه برای کودکان هیجان‌انگیز است. گردشگری کشاورزی در واقع بهانه و فرصتی برای جلب نظر توریست‌ها به مناطق فراموش‌شده‌ای است که اقتصاد آنها مبتنی بر کشاورزی است اما تا چند دهه پیش در مقاصد سفر و گردشگری خانواده‌ها جایی نداشتند. به عبارت دیگر گردشگران با هدف تجربه کردن زندگی کشاورزی عازم روستاها می‌شوند اما بیشتر آنها این تجربه را با حضور در مزارع و باغات و درگیر شدن در این گونه فعالیت‌ها کسب می‌کنند.
انواع مزارع گردشگری کشاورزی
گردشگری کشاورزی تجربه و درک واقعی یک مزرعه با تمام ویژگی‌های آن است. نوعی حضور و مشارکت آگاهانه از محیط کشاورزی (زمین، باغ، مزرعه) که میزبان و میهمان را به یکدیگر پیوند می‌دهد. در آگری توریسم از یک سو گردشگر با تولید کشاورزی یا فرآوری آن- با هدف‌های مختلف- آشنا میشود و از سویی نیز کسب و کار میزبانان با همین فعالیت‌ها رونق می‌گیرد. حضور گردشگران در مزارع و باغ‌های کشاورزی مزایای آموزشی و اجتماعی و فرهنگی دارد و برای پذیرنده یا همان کشاورز درآمد اضافی تولید می‌کند. انوع مزارعی که در آگری توریسم پذیرای گردشگران هستند شامل این موارند:
مزارع اقامتگاهی
این نوع مزارع همانطور که از نام آن مشخص است، کاربردشان گذراندن ایام تعطیلات با حداکثر میزان آرامش است. در مزارع اقامتگاهی، امکاناتی برای اسکان و پذیرایی از گردشگران در همان بافت مزارع روستایی یا در نزدیکی‌های آن تدارک دیده میشود تا گردشگران زمان استراحت خود را در آنها بگذرانند. این اقامتگاه‌ها حتی می‌تواند خانه‌های موجود در روستا یا دهکده‌های مجاور مزارع وباغ‌های کشاورزان هم باشد. اقامتگاه‌ها در مناظر زیبا و چشم‌نواز ساخته می‌شوند و علاوه بر خدمات اقامت، خدمات و سرویس‌های دیگری هم در آنها عرضه میشود. برای مثال با غذاهای محلی و خرید محصولات زراعی و باغی از گردشگران پذیرایی میشود. شبیه به سرویس‌ها و خدماتی گردشگران در اقامتگاه‌های بوم گردی دریافت می‌کنند.
مزارع سرگرمی
در این نوع مزارع، گردشگران اقامت شبانه نخواهند داشت و چندین ساعت را در مزارع می‌گذرانند و سرگرم می‌شوند. در مزارع پذیرش، بازدیدکنندگان متناسب با ظرفیت‌ها و امکاناتی که در مزرعه به نام آگری توریسم تدارک دیده شده وجود دارد ممکن است از نزدیک دامداری و گله‌داری را ببینند، به شکار بپردازند، سوارکاری را تجربه کنند، و به ماهی‌گیری نیز مشغول شوند. در برخی مزارع پذیرش، فعالیت‌های تفریحی دیگری مثل قایق‌سواری، دوچرخه‌سواری، آشپزی و گردش در هوای آزاد و قدم‌زدن و پیاده‌روی و تماشای پرندگان و آتش‌بازی و مشارکت در جشن‌ها و آیین‌های محلی نیز انجام میشود.
مزارع آشنایی
در مزارع آشنایی گردشگران با مراحل و شیوه‌های محتلف تولید محصولات کشاورزی و دامی به عنوان جاذبه گردشگری آگری توریسم آشنا می‌شوند. بازدید از نزدیک با کاشت و داشت و برداشت محصولات زراعی و باغی، خشک کردن محصولات کشاورزی، غذا دادن به حیوانات، نحوه شیر دوشیدن و تولید فرآورده‌های لبنی، پرورش ماهی و… در مزارع آشنایی مرسوم است.
مزارع شخصی
در مزارع شخصی، ساکنان عموما شهرنشینان زمین و ملکی زراعی را در روستا یا دهکده‌های خارج از شهر خریداری می‌کنند و در روزهای تعطیل در آنجا حضور پیدا می‌کنند و از چشم‌اندازهای روستایی آن بهره می‌برند. در مزارع شخصی گرچه احتمال بر هم خوردن بافت محلی بالاست، مطالعات نشان می‌دهد یکی راه‌های فرهنگ‌سازی درباره اهمیت گردشگری روستایی و اگری توریسم، همین مزارع است که نباید جلوی آن گرفته شود.
مزارع آموزشی
فلسفه این نوع مزارع، آموزش است. آموزش تولید محصولات کشاورزی از شخم زدن و کاشت گیاهان گرفته تا دامپروری، صنایع دستی و… . گردشگرانی که در مزارع آموزشی حضور پیدا می‌کنند، به شکل علمی و عملی تجربه زندگی روستایی و کشاورزی را یاد می‌گیرند و لمس می‌کنند. در حقیقت بازدیدکنندگان در این نوع مزارع با راهنمایی مزرعه‌دار با انواع فعالیت‌های اجرایی مرسوم کشاورزان آشنا می‌شوند.
مزارع درهای باز
معیشت و زیست کشاورزان وابسته به زمین و فروش محصولات زراعی، باغی و دامی است. کشاورزان محصولات خود را به خریداران و واسطه‌ها و شرکت‌های بزرگ می‌فروشند و از این طریق درآمد کسب می‌کنند. با این حال برخی کشاورزان در آگری توریسم درهای مزرعه خود را به روی بازدیدکنندگان می‌گشایند و به آنها این امکان را می‌دهند تا با مشاهده و بررسی از نزدیک محصولات و در صورت لزوم مزه کردن و چشیدن، محصولات مدنظر خود را خریداری کنند. این روش فروش مستقیم محصولات به طور معمول برای بازدیدکنندگان ارزان‌تر درمی‌آید و برای کشاورزان هم به این دلیل که واسطه‌ها حذف می‌شوند یا مجبور نیستند، هزینه‌‌ای بابت حمل و نقل بپردازند، مقرون‌به صرفه است.
چرا گردشگری کشاورزی مهم است؟
نکته‌ای که باید مدنظر داشت این است که با افزایش آگاهی از زندگی پایدار و عقب‌نشینی از دیدگاه‌های توسعه فیزیکی، تعطیلات کشاورزی و گردشگری کشاورزی یکی از عرصه‌هایی است که گفته میشود آینده درخشانی دارد و به نفع طیف گسترده‌تری از گروه‌های میزبان و میهمان تمام میشود. ظرفیت‌های مزرعه‌ها و زمین‌های کشاورزی، کسب و کارهایی درآمدزا را در قالب گردشگری کشاورزی به وجود آورده و این برای انسان قرن بیست و یکمی که به زندگی شهری و ماشینی خو گرفته، معجزه‌گر خواهد بود.
گرچه زراعت و آموزش و… در گردشگری کشاورزی ایده‌هایی بزرگ و پیچیده‌ای نیستند اما تجربه‌ای که برای گردشگران از این رهگذر به دست می‌آید، بسیار جذاب است. در گردشگری کشاورزی بازدیدکنندگان انتخاب‌های متنوعی پیش روی دارند و جریان درآمد اضافی برای موفقیت مستمر مزارع و تولیدکنندگان کوچک است. آنها اکنون می‌توانند امیدوار باشند که در یک فضای بازار جهانی که حمل و نقل و ارتباطات بین‌المللی گشوده شده، به رقابت می‌پردازند و ماشین‌آلات گسترده و فناوری‌های مدرن نیز هزینه‌های تولیدشان را پایین آورده است.
تنها چیزی که می‌ماند، پایداری شیوه تولید است که در گردشگری کشاورزی بالاتر است. گردشگری از آنجا که عملکرد‌ها را قابل دفاع و ارزش افزوده را تضمین می‌کند، ضعف‌ها، خطاها و کاستی‌های موجود در رویکرد اقتصادی کشاورزی را تعدیل می‌کند.
در حقیقت دامنه اثرگذاری اگری توریسم از این روست که جنبه اجتماعی و فرهنگی فعالیت‌های کشاورزی را برجسته می‌سازد. برای مثال یک مزرعه لبنی ممکن است تصمیم بگیرد تورهای بازدید را با تخفیف‌هایی در اختیار مدارس قرار دهد و به کودکان این فرصت را بدهد تا مراحل مختلف دوشیدن شیر تازه را از گاوها ببینند. این تجربه تعاملی به برنامه‌های آموزش کودکان در کلاس درس نیز کمک می‌کند.
هر کدام از بازیگران مختلف گردشگری کشاورزی برداشت‌ها و تلقی‌های خاص خود را درباره این نوع کسب و کارها دارند. از نظر میزبانان، گردشگری کشاورزی مکمل درآمدزایی مزرعه است، به تنوع محصولات کمک می‌کند، بار سنگین انجام فعالیت‌های روزمره مزرعه را سبک‌تر می‌کند، راه نجات زمین و منابع محدود آن است، اشتغال‌زا است، راه گرفتن مشوق‌های مالیاتی است و… .
از نظر بازدیدکنندگان و گردشگران نیز گردشری کشاورزی فرصتی ارزشمند برای دور شدن از زندگی برنامه‌محور و منظم روزمره و به دست آوردن آرامش در فضای روستا و مزرعه است؛ با این نوع گردشگری تجربه‌های ارزشمند و منحصر به فرد کسب می‌کنند؛ فرهنگ و آداب و رسوم جوامع محلی آشنا می‌شوند؛ به اقتصاد کشاورزان و وامع محلی کمک می‌کنند؛ بخشی از نیازهای روزمره‌شان را تر و تازه و به صورت مستقیم و ارزان خریداری می‌کنند. از دیدگاه اقتصادی نیز گردشگری کشاورزی بر سطح اشتغال و درآمدهای جامعه محلی اثر مثبت می‌گذارد و به بهبود رفاه و آسایش آنها و همنیطور توسعه روستاها و دهکده‌های خود و روستاها و مزارع همجوار کمک می‌کند.
چرا گردشگری کشاورزی در حال افزایش است؟
اگری توریسم با اینکه مفهومی نسبتا جدید است، در سالیان اخیر بسیار محبوب شده و در گستره وسیعی از نقاط مختلف جهان گردشگران را جذب کرده است. بی‌ثباتی‌های اقتصادی و کمپین‌های زیست‌محیطی و اهمیت حفظ کره زمین و فشار کمتر به منابع طبیعی و از همه مهمتر تغییرات آب و هوایی شدید در مناطق مختلف جهان، صنعت کشاورزی را در مظان اتهام‌های سنگین قرار داده است.
کشاورزی به تجارت بزرگی تبدیل شده که شرکت‌ها و کمپانی‌های چند ملیتی آنها را می‌گردانند. این مناسبات و هشدارهایی که درباره کمبود منابع در آینده بسیاری از کشاورزان و به ویژه کشاورزان خرد و کوچک را بر آن داشته تا مسیرهایی جایگزین را امتحان کنند. گردشگری کشاورزی یکی از انتخاب‌هایی است که جهان به توافقی ضمنی بر سر آن دست یافته است. از آن سو نیز گفته میشود گردشگری کشاورزی فرصت اقتصادی مناسبی به طبقات و گروه‌های اجتماعی روستانشین می‌دهد. بسیاری از کشاورزان به کسب و کارهای ترکیبی کشاورزی و گردشگری روی آورده‌اند که علاوه علاوه بر درآمدزایی بیشتر برای خود برای گردشگران نیز امکان‌های جدید را به وجود آورده است.
حالا تعداد گردشگرانی که می‌گویند به صداهای بازگشت به طبیعت گوش دهید، بیشتر شده، و به جای پرواز به آب و هوای معتدل و گرم و کنار استخر بودن و غذاهای عجیب و غریب و…، این علاقمندی‌ها را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند. گردشگران امروزه در ردیابی‌های خود برای یافتن مسیرها و سبک‌های جدید گردشگری، بیش از گذشته مزارع و باغ‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی را انتخاب می‌کنند. فرهنگ محلی، غذا، گیاهان و جانوران محلی نیز بر این میل وافر توریست‌ها به روستاها و طبیعت‌گردی بی‌تاثیر نیست. یعنی آگری توریسم بینشی جدید را در میان گردشگرانی به وجود آورده که در جست‌وجوی تجربیات ناب و ارزشمند هستند. اگری توریسم راهی است برای رشد اقتصاد‌های کوچک‌تر و کسب و کارهای محلی در کشورهایی که زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های لازم را دارند.
چه کسانی از گردشگری کشاورزی سود می‌برند؟
جواب این سوال مشخص است: همه‌کس. گردشگران و بازدیدکنندگان، مشاغل کوچک کشاورزی و در بعضی موارد سیاره زمین. گردشگری کشاورزی در اکثر موارد، ارتباط میزبان و میهمان را با محیط تقویت می‌کند. آیا غیر از این است که باغ‌ها و گلخانه‌های مملو از گل و گیاه یا کارگاه‌های آموزش دسته‌بندی گل و فراوری محصولات لبنی بهانه‌ای ابتدایی برای حضور حداکثری بازدیدکنندگان در مزارع کشاروزی و اقامتگاه‌های روستایی است؟ آیا کسانی که دارای زمین بلااستفاده اما بکر هستند و ترغیب می‌شوند آن را به فضایی برای چادرها یا امکانات اسکان موقت تبدیل کنند، سودی از این کار نبرده و نمی‌برند؟ آیا تورهای تعاملی مزرعه که درک بهتری به بازدیدکنندگان درباره شیوه‌های کشاورزی پایدار می‌دهند، اهمیت ندارند؟
پاسخ این پرسش‌ها سخت نیست. چرا که همه موارد بالا راهی عالی برای تلفیق تجربیات سفر با مزایای کشاورزی‌اند که مشاغل زیادی را رونق می‌دهد. گردشگری کشاورزی گام بعدی زندگی آگاهانه در محیط‌زیست، فرصتی برای آموزش و تأثیرگذاری بر خرید و گزینه‌‌ای در دسترس برای شیوه زیستی جدید است و بنابراین نمی‌توان کسی را پیدا کرد که از آن سود نبرد.
چرا ایران به گردشگری کشاورزی نیاز دارد؟
گردشگری کشاورزی در عین حال کارکردهای دیگری هم دارد و می‌تواند به عنوان راه‌حلی برای غلبه بر ناپایداری‌های اقلیمی و تغییرات فرهنگی و اجتماعی پس از آن مطرح شود. بسیاری از صاحبنظران بر این باورند برای اقلیم ایران که با تغییراتی مثل خشکسالی‌های طولانی‌مدت، کمبود آب، فرسایش خاک و بحران‌های زیست‌محیطی دست و پنجه نرم می‌کند، گردشگری کشاورزی یکی از بهترین راه‌حل‌هاست که علاوه بر اینکه مانع مهاجرت و خالی شدن روستاها میشود، نقش مهمی در بهبود اقتصادی آنها ایفا خواهد کرد.
ظرفیت گردشگری کشاورزی ایران بالاست
ناپایداری‌های توسعه‌ای روستاها در ایران از دیرباز معضلی بزرگ پیش روی برنامه‌های توسعه‌ای بوده و به نظر می‌رسد با حمایت از کسب و کارهای گردشگری روستایی می‌توان جمعیت‌پذیری سکونتگاه‌ها روستایی را تضمین کرد و بسترهای پیشرفت اجتماع محلی و بقای فرهنگ روستایی را نیز فراهم کرد. بنابراین سرمایه‌گذاری در گردشگری کشاورزی و روستایی نه‌تنها بازدیدکنندگان بیشتری را با انگیزه‌های مختلف به روستاها می‌کشاند، بلکه روشی مطمئن است که توسعه این مناطق را ممکن می‌کند.
موضوعی که البته از چشم سیاست‌گذار نیز دور نمانده است. بعد از چندین سال فعالیت‌های پراکنده در زمینه گردشگری کشاورزی، بالاخره وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بعد از مدت‌ها دستورالعملی به نام «دستورالعمل صدور مجوز فعالیت گردشگری کشاورزی و نظارت بر آنها» را ابلاغ کرده است. در این ابلاغیه جدید بر بهبود معیشت کشاورزان و توسعه پایدار روستایی، حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی فعالان بخش گردشگری کشاورزی و استفاده از ظرفیت آنها جهت پیشبرد اهداف گردشگری مثل کاهش بیکاری و افزایش درآمد روستاییان و کاهش نامطلوب آثار زیست‌محیطی تاکید شده است.
