قرمز محبوب! تاریخچه کشت توت فرنگی در جهان
پایگاه خبری DA1news: توت‌فرنگی میوه‌ی بومی قارهی آمریکاست که در ابتدا توسط بومیان شناخته شد و در دوران استعمار اروپا، به دیگر نقاط جهان نیز منتقل شد. در قرن 16 میلادی استعمارگران اسپانیایی و پرتغالی این میوه را به اروپا بردند. در قرن نوزدهم توت‌فرنگی در بسیاری از نقاط جهان کشت می‌شد و با گسترش شیوه‌های نوین کشاورزی، تولید آن بهطور قابل‌توجهی افزایش یافت. در قرن بیستم توت‌فرنگی محبوبیت جهانی پیدا کرد و روشهای کشت گلخانه‌ای سبب شد این میوه در تمام فصول سال در دسترس باشد. امروزه توت‌فرنگی به‌عنوان یک میوه‌ی پرطرفدار در صنایع غذایی و تهیه‌ی دسر، مربا و نوشیدنی استفاده می‌شود.
در این نوشته به تاریخچه‌ی توت‌فرنگی در ایران و جهان می‌پردازیم.
به گزارش اخبار روزانه‌ی کشاورزی، توت‌فرنگیِ بومی قارهی آمریکا قرن‌ها پیش از کشف شدن توسط کاشفان اروپایی، بهطور خودرو در مناطق شمالی و جنوبی این قاره به‌ویژه در مکان‌های سردسیر و معتدل رشد می‌کرد و بومیان آمریکا به‌عنوان یک منبع غذایی از آن استفاده می‌کردند. سپس این میوه در قرن شانزدهم به اروپا منتقل شد و در قرن 18 و 19 میلادی که پس از اصلاحات در اروپا درشت‌تر و باکیفیت‌تر شده بود، دوباره به آمریکا برگشت. در قرن بیستم میلادی کشت صنعتی این میوه در آمریکا رشد چشم‌گیری پیدا کرد و علاوه‌بر مصارف داخلی به کشورهای مختلف جهان نیز صادر شد.
امروزه ایالات متحده آمریکا به‌ویژه در ایالت‌های کالیفرنیا، میشیگان و فلوریدا، بزرگترین تولیدکننده‌ی توت‌فرنگی جهان است و تولید این میوه نقش بزرگی در اقتصاد کشاورزی این کشور دارد.
توت‌فرنگی در آمریکای جنوبی
توت‌فرنگی در مناطق معتدل آمریکای جنوبی به‌ویژه مناطق کوهستانی و فلات‌های پرباران کاشته می‌شود. برزیل بزرگترین تولیدکننده‌ی توت‌فرنگی آمریکای جنوبی است و محصول آن به کشورهای دیگر هم صادر می‌شود. در مناطق معتدل آرژانتین، مناطق معتدل و سردسیر شیلی و نواحی کوهستانی و مرتفع کلمبیا نیز کشت توت‌فرنگی رواج دارد.
تاریخچه‌ی توت‌فرنگی در قارهی اروپا
گونه‌های وحشی توت‌فرنگی در دوران باستان در مناطق جنگلی، کوهستانی و معتدل قارهی اروپا رشد می‌کرد. رومیان باستان از توت‌فرنگی وحشی برای مصارف خوراکی و دارویی استفاده می‌کردند و در قرون وسطی این میوه در باغ‌های سلطنتی و صومعه‌ها کاشته می‌شد.
همان‌طورکه در ابتدا گفته شد، در قرن شانزدهم استعمارگران اروپایی توت‌فرنگی وحشی بومی را از آمریکا به قارهی اروپا بردند. این میوه در ابتدا در باغ‌های سلطنتی و اشرافی کشت شد. توتفرنگیهای اولیه‌‌ی این قاره کوچکتر و کم‌حاصل‌تر از گونه‌های امروزی بودند و به‌عنوان یک محصول تزیینی مورد توجه قرار گرفتند.
در قرن 17 و 18 میلادی کشورهای اروپای به‌ویژه فرانسه و اسپانیا کشت توت‌فرنگی را در مقیاس وسیع‌تر ادامه دادند. ورود گونه‌های دیگر توت‌فرنگی به اروپا و اصلاح و تکثیر آن توسط کشاورزان سبب شد میوه‌های بزرگتر و شیرین‌تری در اروپا تولید شد.
در قرن نوزدهم کشت توت‌فرنگی در کشورهای دیگر مانند ایتالیا، بریتانیا، آلمان و هلند نیز رایج شد و روشهای کشت و برداشت آن بهبود یافت. کشت گلخانه‌ای توت‌فرنگی در قرن بیستم در هلند، فرانسه و اسپانیا آغاز شد و استفاده از سیستم‌های آبیاری پیشرفته به تولید این میوه در مقیاس‌های صنعتی منتهی شد.
توت‌فرنگی امروزه از میوه‌های پرطرفدار سراسر اروپاست و علاوه‌بر مصرف داخلی در بازارهای جهانی نیز جایگاه مهمی دارد.
توت‌فرنگی در قارهی آسیا
در قرن هجدهم میلادی پس از ورود توت‌فرنگی به اروپا، این میوه به‌تدریج ازطریق مسیرهای تجاری به آسیای مرکزی، هند و چین رسید. در قرن نوزدهم با توسعه‌ی تجارت جهانی و مهاجرت، توت‌فرنگی بهطور گسترده در هند، چین، ژاپن و کره‌ی جنوبی کاشته شد و تقاضای مصرف داخلی و صادرات برای آن افزایش یافت. در قرن بیستم این میوه در چین، ژاپن، کره‌ی جنوبی و هند محبوبیت بیشتری پیدا کرد. در قرن حاضر با استفاده از تنیک‌های کشاورزی مدرن کشت گلخانه‌ای توت‌فرنگی در بسیاری از کشورهای آسیایی بهطور قابل‌توجهی افزایش یافته است.
امروزه کشت توت‌فرنگی در چین، ژاپن، هند و تایلند بیش از سایر کشورهای آسیایی رواج دارد.
تاریخچه‌ی توت‌فرنگی در ایران
پیش از ورود توت‌فرنگی به ایران، انواع دیگر توت مانند شاتوت و توت سفید و قرمز در ایران وجود داشت. پس از ورود توت‌فرنگی به ایران، ایرانیان از واژه‌ی توت استفاده کردند و با افزودن صفت «فرنگی» به آن، کلمه‌ی تازه‌ای به وجود آوردند.
احتمالاً توت‌فرنگی در اوائل قرن نوزدهم میلادی ازطریق تجارت و ارتباط با کشورهای اروپایی و عثمانی به ایران وارد شده است. این میوه ابتدا در باغ‌های خصوصی و مناطق خاص کاشته می‌شد، اما با گذشت زمان و افزایش تقاضا، در سراسر ایران به‌ویژه در آذربایجان شرقی، فارس و کردستان کاشته شد.
امروزه ایران از تولیدکنندگان اصلی توت‌فرنگی خاورمیانه است و توت‌فرنگی آن در بازارهای داخلی و خارجی نقش مهمی دارد. شهرستان محمودآباد در استان مازندران، شهرستان جهرم در استان فارس، شهرستان مراغه در آذربایجان شرقی، شهرستان کرج در استان البرز و شهرستان سنندج در استان کردستان مهم‌ترین تولیدکنندگان توت‌فرنگی کشور هستند.
توت‌فرنگی در ایران به دو روش خاکی و گلخانه‌ای تولید می‌شود که کشت گلخانه‌ای در سال‌های اخیر پیشرفت بیشتری داشته است.
کشت توت‌فرنگی در قارهی آفریقا
در قارهی آفریقا نیز توت فرنگی تولید می‌شود اما تولید آن نسبت به قاره‌های آمریکا و اروپا محدودتر است. مصر از بزرگترین تولیدکنندگان این میوه در آفریقاست. این کشور به دلیل داشتن اقلیم گرمسیری و خاک‌های حاصلخیز، مکان مناسبی برای کشت توت‌فرنگی است و این محصول به‌ویژه در مناطق شمالی و اطراف شهرهای دمهنور و اسکندریه کشت شده و به سایر کشورهای نیز صادر می‌شود.
کنیا در شرق آفریقا نیز در تولید توت‌فرنگی پیشرو است و این میوه در مناطق مرتفع و کوهستانی آن مانند نایروبی تولید می‌شود.
در آفریقای جنوبی به‌ویژه در کیپ شمالی و کیپ غربی رایج است. تونس در شمال قارهی آفریقا نیز از تولیدکنندگان توت‌فرنگی آفریقاست که به دلیل داشتن آب‌وهوای معتدل‌تر نسبت به سایر نقاط آفریقا بری کشت توت‌فرنگی مناسب است.
اگرچه تولید توت‌فرنگی در آفریقا به اندازه‌ی آمریکا و اروپا نیست، اما با توجه به شرایط اقلیمی مناسب در برخی کشورهای آفریقایی، کشت این میوه در حال رشد و گسترش است.
توت‌فرنگی در اقیانوسیه
در قارهی اقیانوسیه نیز توت‌فرنگی کشت می‌شود و توت‌فرنگی در این قاره میوه‌ی محبوبی است. در ایالت‌های ویکتوریا، نیوساوت‌ولز و تاسمانی کشور استرالیا در فصل‌های بهار و تابستان توت‌فرنگی کاشته می‌شود و صادرات نیز دارد. در مناطق جزیره‌ی شمالی و مناطق اطراف اوکلند در کشور نیوزیلند نیز توت‌فرنگی کشت می‌شود.