حدود ۳ میلیون چشمه پیوندك عاری از ویروس در سال جاری تولید می‌شود
پایگاه خبری DA1news: مهدی رضایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا بیان کرد: نهال، از جمله بنیادی‌ترین نهاده‌های صنعت باغداری است. بر این اساس توجه به کیفیت این نهاده و استفاده از دانش روز برای تولید نهال استاندارد، امری حیاتی است.
به گزارش اخبار کشاورزی DA1news، وی ادامه داد: از آنجا که از زمان کاشت نهال تا زمان به بار نشستن آن بر حسب نوع گونه گیاهی چندین سال به‌طول می‌انجامد، کیفیت نهال از جهت اصالت رقم، نوع پایه و سلامت آن برای تضمین سرمایه‌گذاری در صنعت باغبانی حائز اهمیت بسیار است. لذا، در اجرای قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل و گواهی بذر و نهال و با هدف ساماندهی تولید و توزیع نهال در کشور، با تأکید بر ارتقاء کیفیت این نهاده مهم بخش اقتصادی، کنترل و نظارت بر تولید نهال در دستور کار مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال قرار گرفته است تا ضمن فراهم سازی بستر تولید نهال گواهی شده، زمینه‌های اجرایی و عملیاتی این فرآیند نیز مهیا شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال با اشاره به موضوع نظارت بر هسته‌های اولیه گفت: نظارت مستمر بر هسته‌های اولیه ارقام تجاری تکثیری در شرکت‌های سرمایه‌گذار در اولویت دستور کار موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و واحدهای استانی اعم از اصفهان، قزوین، خراسان رضوی و همدان قرار دارد.
رضایی افزود: در این خصوص، مؤسسه با رعایت استانداردها، دستورالعمل‌ها و ضوابط فنی به‌صورت دوره‌هایی از «اسکرین هاوس» شرکت‌ها بازدید کرده و با کنترل چشمی آخرین وضعیت نگهداری و تکثیر هسته‌های اولیه را نظارت می‌کند. تعداد هسته‌های اولیه موجود در کشور بر اساس آخرین آمار سال 1402 شرکت‌های دارای زنجیره تولید نهال، دارای ۲۶۵ رقم تجاری در گروه‌های محصولی دانه‌دار و هسته‌دار، میوه خشک و مرکبات و ۹ هزار و ۲۹ اصله نهال بوده است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال در خصوص نظارت بر باغ های مادری بیان کرد: در سال ۱۴۰۲ نیز نظارت بر وضعیت باغهای مادری و توسعه دامنه محصول و سطح این باغها در کشور با هدف پشتیبانی از صنعت تولید نهال سالم به صورت جدی ادامه داشت.
رضایی اضافه کرد: در باغهای مادری تحت نظارت در چارچوب دستورالعمل نظارتی اصالت ارقام و وضعیت سلامت درختان مادری به‌صورت میدانی و چشمی به‌طور مداوم کنترل شد. در جریان تهیه و جابه‌جایی پیوندک از باغات مادری یعنی برداشت پیوندک، نصب اتیکت، دسته‌بندی، ضدعفونی، بسته‌بندی و انتقال پیوندک به نهالستان‌های هدف، تمام موارد تحت کنترل و نظارت قرار داشت.
وی عنوان کرد: شرکت های فعال دارای باغ مادری که بصورت تجاری اقدام به نگهداری درختان مادری کرده و تولید پیوندک عاری از ویروس می کنند در سال ۱۴۰۱ به صورت کلی در ۲۶۵ رقم، ۱۷ هزار و ۹۴۱ درخت مادری و حدود ۱ میلیون و ۷۲۹ هزار چشمه پیوندک را تولید و نگهداری کرده اند.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال با اشاره به نظارت بر تولید نهال گواهی شده عنوان کرد: منظور از اجرای برنامه گواهی تولید نهال و اندام های تکثیری فراهم آوردن مواد گیاهی تکثیری است که از لحاظ سلامت گیاهی، در سطح از پیش تعیین شده مورد قبولی قرار داشته باشند.
رضایی ادامه داد: از مهمترین اهداف این برنامه ها محدود کردن شیوع عوامل بیماریزا در گیاهان است تا با کنترل آنها میزان خسارت به باغداران کاهش یابد و از جابجایی آفات خسارتزا و عوامل بیماریزای گیاهی که می توانند به محیط آسیب برسانند، کاسته شود. لازمه افزایش عمر اقتصادی باغ های درختان میوه، کاشت نهال و مواد تکثیری اولیه سالم است.
وی در ادامه تصریح کرد: در کشور ما، برنامه کنترل و نظارت بر تولید نهال گواهی شده منحصرا توسط مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و در تعامل با سایر ارگان ها اجرا می شود.
در سال 1401، شش باغ مادری در زمینه تولید پیوندک سالم و اصیل و پایه رویشی تحت نظارت مؤسسه قرار داشتند که شامل باغ مادری اتحادیه شرکت های تولید و روستایی استان همدان، باغ مادری و نهالستان گهربار شرق، باغ مادری شرکت ترنج سخت سر، باغ مادری شرکت کشت و صنعت جوین، باغ مادری شرکت فجر اصفهان و باغ مادری شرکت محیا قزوین بودند. در سال 1401، برآورد برداشت پیوندک از باغهای مادری تحت نظارت مؤسسه حدود ۱/۸ میلیون چشمه پیوندک ارزیابی شده است. اما تنها تعداد 1164229 (۱ میلیون و ۱۶۴ هزار و ۲۲۹) چشمه پیوندک روی پایه های رویشی منتخب پیوند شد که انتظار میرود در سال 1402، مشروط به تایید ناظرین مؤسسه و سازمان حفظ نباتات کشور، گواهی شده و در اختیار باغداران قرار گیرند. پیش بینی می شود در سال 1402 تعداد 2945840 ( ۲ میلیون و ۹۴۵ هزار و ۸۴۰) چشمه پیوندک در باغ های مادری تولید شود.
چالش های تولید و توسعه استفاده از نهال گواهی شده در کشور
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال تصریح کرد: به دلیل هماهنگی ناکافی، تعداد زیادی از پیوندک های تولیدی در باغ های مادری جذب نشده و صاحبان این باغ ها مجبور به هرس و حذف بخش زیادی از تولیدات ( پیوندک) خود شدند.
تخصیص دیرهنگام یارانه پیوندک و عدم همکاری و پشتیبانی از باغ های مادری مهم ترین عامل در رسوب پیوندک ها بود. همچنین کمبود دانش در زمینه مزایای استفاده از نهال گواهی شده در احداث باغها، عدم ترویج مناسب و کم بودن توان مالی باغداران را می توان از مهمترین چالش ها در زمینه تولید و توسعه استفاده از نهال گواهی شده در کشور دانست.
