کشاورزی هوشمند؛ راهکار نهایی برای نجات آب و خاک

پایگاه خبری DA1news: معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در سال 1403 با هدف مدیریت پایدار منابع آب و خاک، افزایش بهره‌وری کشاورزی و مقابله با چالش‌های محیط‌زیستی، اقدامات گسترده‌ای را در قالب پروژه‌های عمرانی، تحقیقاتی و ترویجی اجرا کرده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، عملکرد این معاونت را در دو بخش آب و خاک بررسی می‌کند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، یافته‌ها نشان می‌دهد که پروژه‌هایی مانند توسعه شبکه‌های آبیاری نوین، کنترل چاه‌های غیرمجاز، احیای خاک‌های فرسوده و ترویج کشاورزی حفاظتی، نقش مؤثری در بهبود مدیریت منابع داشته‌اند. با این حال، کمبود اعتبارات و تغییرات اقلیمی همچنان چالش‌های اصلی هستند.

ناظم رامتین: بخش کشاورزی ایران با چالش‌های جدی مانند کم‌آبی، فرسایش خاک و کاهش بهره‌وری مواجه است. معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی مدیریت این منابع، در سال 1403 برنامه‌های جامعی را برای مقابله با این مشکلات اجرا کرده است. این گزارش به ارزیابی عملکرد این معاونت در حوزه‌های آب و خاک می‌پردازد.

یافته‌ها

1. عملکرد در حوزه آب
– شبکه‌های آبیاری و زهکشی:
– اجرای 9,500 هکتار آبیاری تحت فشار در مناطق کم‌آب.
– بهره‌برداری از 350 کیلومتر شبکه زهکشی در اراضی شور شمال کشور.
– افزایش بهره‌وری آب:
– نصب 15,000 هکتار سیستم آبیاری قطره‌ای و بارانی.
– آموزش 25,000 کشاورز در مدیریت هوشمند آب.
– مدیریت منابع آب زیرزمینی:
– پایش 5,000 چاه غیرمجاز و نصب کنتور هوشمند.
– احیای 300 هکتار از تالاب‌های کشاورزی.

2. عملکرد در حوزه خاک
– احیای خاک‌های تخریب‌شده:
– اجرای طرح مقابله با فرسایش بادی در 50,000 هکتار.
– توزیع 50,000 تن کود آلی برای بهبود حاصلخیزی.
– کشاورزی حفاظتی:
– ترویج کشت مستقیم در 100,000 هکتار از مزارع.
– مقابله با بیابان‌زایی:
– نهال‌کاری و مالچ‌پاشی در 20,000 هکتار از کانون‌های گرد و غبار.

بحث و تحلیل
– دستاوردهای کلیدی:
– افزایش راندمان آبیاری به 45% و کاهش برداشت از آب‌های زیرزمینی.
– بهبود کیفیت خاک در 200,000 هکتار از اراضی کشاورزی.
– چالش‌ها:
– کمبود بودجه: محدودیت اعتبارات موجب تأخیر در اجرای برخی پروژه‌ها شد.
– تغییرات اقلیمی: کاهش بارندگی و افزایش دما، فشار بر منابع آب را تشدید کرده است.
– مقاومت کشاورزان: برخی بهره‌برداران به روش‌های سنتی پایبند هستند.

بر اساس این گزارش، معاونت آب و خاک در سال 1403 گام‌های مؤثری در جهت مدیریت پایدار منابع برداشته است، اما برای دستیابی به اهداف بلندمدت، نیاز به تخصیص بودجه بیشتر، گسترش فناوری‌های نوین و آموزش کشاورزان وجود دارد و پیشنهاد می‌شود:

1. توسعه پروژه‌های آب‌خوانداری با مشارکت بخش خصوصی.
2. استفاده از سامانه‌های هوشمند پایش آب و خاک.
3. تدوین برنامه‌های انگیزشی برای کشاورزان جهت پذیرش روش‌های نوین.

منابع:
– گزارش‌های عملکرد وزارت جهاد کشاورزی (1403).
– مصاحبه با کارشناسان معاونت آب و خاک.
– داده‌های سازمان هواشناسی و مرکز آمار ایران.