محیط زیست، کشاورزی و فناوری؛ توافق سه‌جانبه برای نجات تالاب‌ها
پایگاه خبری DA1news: تفاهمنامه تاریخی برای نجات تالاب‌های ایران با محوریت اقتصاد و مشارکت محلی امضا شد.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، در مراسمی نمادین با حضور نهادهای دولتی، بخش خصوصی و بین‌المللی، تفاهمنامه‌ای چندجانبه با هدف احیا و حفاظت از تالاب‌های بحرانی ایران امضا شد. این همکاری بی‌سابقه، اقتصاد جوامع محلی را به عنوان محور اصلی حفاظت از اکوسیستم‌های تالابی قرار داده است. آنچه در ادامه خواهد آمد گزارشی کوتاه از سخنان شینا انصاری، غلامرضا گل‌محمدی، مسعود طباطبایی‌اصل و احمدرضا لاهیجان‌زاده.
اقتصاد حفاظت مشارکتی:
شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، با تأکید بر ضرورت پیوند اقتصاد و محیط‌زیست اعلام کرد: حفاظت صرفاً از طریق سازمان‌ها ممکن نیست. مردم باید پای کار بیایند و این مستلزم بهره‌مندی جوامع محلی از منافع اقتصادی است. تفاهمنامه امروز، الگویی برای “اقتصاد حفاظت مشارکتی” است که در آن معیشت‌های سازگار با محیط‌زیست جایگزین فعالیت‌های مخرب می‌شود.
اولویت‌های عملیاتی:
– تمرکز بر ۴ تالاب بحرانی شامل ارومیه، انزلی، پریشان و هامون.
– کاهش ۱۸ درصدی مصرف آب در کشاورزی با اجرای الگوی کشت پایدار .
جزئیات تفاهمنامه‌ها و نقش بازیگران اصلی
جدول: شرکای کلیدی و تعهدات آنها
| طرف قرارداد | تعهدات کلیدی | اهداف محوری |
| سازمان محیط‌زیست | هماهنگی بین‌بخشی، پایش اکوسیستم‌ها | کاهش فشار بر تالاب‌ها |
| وزارت جهاد کشاورزی | اجرای الگوی کشت هوشمند، آموزش کشاورزان | کاهش مصرف آب و نهاده‌های شیمیایی |
| دیجی‌کالا | ایجاد بازار فروش محصولات جوامع محلی، آموزش زنان و جوانان | توسعه مشاغل سازگار با محیط‌زیست |
| UNDP و دولت ژاپن | تأمین مالی پروژه‌ها (از جمله ۳۷ جلسه کارشناسی در ۶ ماه گذشته) | اجرای اسناد مدیریت تالاب‌ها |
دستاوردهای عملی: از صرفه‌جویی آب تا تغییر الگوی کشت
– سازمان تات (تحقیقات کشاورزی):
غلامرضا گل‌محمدی، رئیس این سازمان، از دستاوردهای طرح “الگوی کشت” خبر داد: با تغییر کشت چغندر از بهاره به پاییزه در حاشیه تالاب‌ها، ۱۱۰ میلیون مترمکعب آب صرفه‌جویی شد. هوشمندسازی آبیاری در ۷۰۰۰ هکتار اراضی نیز علاوه بر کاهش ۱۸ درصدی مصرف آب، ۲۵ درصد بهره‌وری را افزایش داده است.
– دیجی‌کالا:
مسعود طباطبایی‌اصل، مدیرعامل شرکت، با اشاره به تجربه موفق در زاگرس اعلام کرد: از ظرفیت پلتفرم خود برای فروش محصولات جوامع محلی حاشیه تالاب‌ها استفاده می‌کنیم. تمرکز بر زنان و جوانان است تا با ایجاد درآمد پایدار، انگیزه حفاظت از تالاب‌ها تقویت شود.
پروژه‌های بین‌المللی: اسناد مدیریت تالاب‌ها کلید خورد
– اجرای سند مدیریت تالاب‌های انزلی و پریشان:
احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون تالاب‌های سازمان محیط‌زیست، تأیید کرد: اسناد مدیریت این دو تالاب بین‌المللی در روز جهانی تالاب‌ها (۱۳ بهمن ۱۴۰۳) امضا و از اسفندماه اجرایی شده‌اند. این پروژه‌ها با کمک‌های مالی دولت ژاپن و UNDP پیش می‌رود.
همکاری‌های فرامرزی:
انصاری از نقش کلیدی برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) و ژاپن در احیای دریاچه ارومیه قدردانی کرد و خواستار گسترش این همکاری‌ها شد .
انصاری اعلام کرد این مدل همکاری‌ها به سایر عرصه‌های محیط‌زیستی تعمیم خواهد یافت: تفاهمنامه با دیجی‌کالا می‌تواند در جلوگیری از شکار غیرقانونی، حفاظت از جنگل‌های زاگرس و نجات گونه‌های در معرض انقراض نیز الگو باشد.
واکنش‌های کارشناسی: چرا این طرح امیدبخش است؟
– تلفیق سه گانه علم، اقتصاد و اجتماع:
استفاده از ظرفیت‌های فنی سازمان تات برای آموزش کشاورزان، بهره‌گیری از بازار دیجی‌کالا برای فروش محصولات محلی، و مشارکت UNDP در انتقال تجربیات جهانی .
– تأمین مالی پایدار: کمک‌های بین‌المللی (ژاپن و UNDP) تضمین کننده تداوم پروژه‌ها در شرایط تحریم .
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، این تفاهمنامه در شرایطی امضا می‌شود که ۷۰ درصد تالاب‌های ایران در معرض نابودی قرار دارند. موفقیت آن منوط به اجرای بدون تناقض تعهدات و نظارت مستمر بر خروجی‌هاست.
