سیاست‌های مالی و جایگاه راهبردی کشاورزی در دولت چهاردهم

1404-03-21 اخبار روزانه کشاورزی آرد یارانه‌ای،اقتصاد مقاومتی،امنیت غذایی،بیمه فراگیر گندم،توسعه پایدار کشاورزی،خرید تضمینی گندم،دولت چهاردهم،سیاست‌های مالی،وزارت جهاد کشاورزی

پایگاه خبری داوان نیوز: دولت چهاردهم با محوریت امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی، این بخش را به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی تعریف کرده است. تاکید بر خودکفایی محصولات اساسی، افزایش صادرات غیرنفتی، و رفع موانع تولید از جمله اولویت‌های کلیدی است که در اسناد بودجه‌ای و سیاست‌های مالی سال‌های ۱۴۰۳–۱۴۰۴ انعکاس یافته است.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی(DA1news): سیاست‌های مالی و بودجه‌ای دولت چهاردهم در بخش کشاورزی، تحولات و چالش‌های پیش رو موضوع گزارشی است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد؛

تحلیل سیاست‌های بودجه‌ای و مالی
۱. تامین مالی خرید تضمینی گندم:
– شکاف بودجه‌ای تاریخی: در سال زراعی ۱۴۰۲–۱۴۰۳، خرید ۱۲ میلیون تن گندم (از ۱۵ میلیون تن تولید) با کسری ۵۰ هزار میلیارد تومانی مواجه شد. بودجه مصوب تنها ۱۶۰ هزار میلیارد تومان بود، در حالی که هزینه واقعی به ۲۱۰ هزار میلیارد تومان رسید .
– راهکارهای دولت:
– استفاده از اوراق خزانه و اوراق مالی اسلامی برای جبران کسری.
– تخصیص ۲۵۰ هزار میلیارد تومان در بودجه ۱۴۰۴ برای خرید تضمینی، که نسبت به سال قبل ۷۵% افزایش نشان می‌دهد .
– تزریق ۳۵۰ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی (با مجوز رهبری) برای پرداخت بدهی‌ها .

۲. بودجه‌ریزی عملیاتی و هدفمند:
– شفاف‌سازی پرداخت‌ها: در تبصره ۱۳ بودجه ۱۴۰۴، پرداخت مطالبات کشاورزان بر اساس شماره ملی و موقعیت مکانی اراضی انجام می‌شود تا از اختلاط منابع جلوگیری شود.
– تقسیم بندی بازار محصولات:
– فروش گندم و آرد یارانه‌ای فقط برای مصارف خبازی.
– فروش به سایر بخش‌ها با قیمت تمام‌شده + سود متعارف .

سیاست‌های توسعه‌ای به تفکیک زیربخش‌های کشاورزی
۱. زراعت و محصولات اساسی
– گندم:
– اجرای بیمه فراگیر گندم به همراه جایزه تحویل ۱,۵۰۰ تومانی به ازای هر کیلوگرم، که قیمت تضمینی را به ۲۲,۰۰۰ تومان می‌رساند.
– توسعه کشت قراردادی برای کاهش دخالت دلالان و تضمین خرید مستقیم از کشاورز.
– برنج:
– نرخ‌گذاری حمایتی برای ایجاد انگیزه در کشاورزان مازندران.
– تامین به‌موقع نهاده‌ها (بذر، کود) از طریق برنامه‌ریزی زمان‌بندی‌شده.

۲. باغداری و محصولات باغی
– اقتصادی‌سازی تولید:
– توسعه صنایع تبدیلی (کنسانتره، کمپوت، خشکبار) برای کاهش ضایعات.
– حمایت از صادرات محصولات استراتژیک مانند پسته، خرما، و زعفران با تسهیل مقررات گمرکی.
– مکانیزاسیون:
– تخصیص اعتبار برای نشا مکانیزه (به‌ویژه در استان‌های شمالی) .

۳. دامداری و طیور
– تامین نهاده‌های دامی:
– ایجاد ذخایر استراتژیک جو و ذرت برای جلوگیری از نوسانات قیمت.
– نظارت بر توزیع یارانه‌ای نهاده‌ها از طریق سامانه‌های هوشمند.
– بیمه دام:
– گسترش پوشش بیمه‌ای برای کاهش ریسک بیماری‌ها و حوادث طبیعی.

۴. شیلات و آبزی‌پروری
– توسعه زیرساخت‌ها:
– مدرنیزه کردن بنادر صیادی و تاسیسات پرورش ماهی.
– افزایش سرمایه‌گذاری در پرورش ماهی‌های ارگانیک برای صادرات.

تحولات دیپلماسی کشاورزی
– همکاری با کشورهای همسایه:
– سرمایه‌گذاری قزاقستان در بنادر جنوبی ایران (مانند چابهار) برای صادرات محصولات کشاورزی به سومین کشورها.
– افزایش روادید تجاری از ۱۴ روز به ۱ ماه برای فعالان اقتصادی ایران و قزاقستان.
– عضویت در نهادهای بین‌المللی:
– بازگشت حق رای ایران در فائو پس از پرداخت بدهی‌های معوق با همکاری وزارت امور خارجه و سازمان برنامه‌وبودجه .

چالش‌ها و راهکارهای پیش‌رو
۱. چالش‌های ساختاری:
– فضای کسب‌وکار: ضعف در شاخص‌هایی مانند اخذ مجوزها، دسترسی به اعتبار، و اجرای قراردادها .
– تحریم‌های مالی: عدم الحاق به FATF باعث محدودیت در تبادلات ارزی و افزایش هزینه مبادله .

۲. راهکارهای پیشنهادی:
– اصلاح نظام توزیع نهاده‌ها:
– ایجاد سامانه یکپارچه رصد نهاده‌ها از تولید تا توزیع.
– توسعه دیپلماسی فناوری:
– جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کشاورزی هوشمند (استفاده از IoT و AI).
– تقویت تشکل‌های تخصصی:
– واگذاری قیمت‌گذاری محصولات و تنظیم بازار به اتاق‌های بازرگانی و کشاورزی .

چشم‌انداز تحولات آتی

دولت چهاردهم با محوریت عدالت توزیعی و به‌ره‌وری تولید، در حال تبدیل کشاورزی از یک بخش سنتی به موتور محرک اقتصاد دیجیتال است. تزریق ۲۵۰ هزار میلیارد تومان در بودجه ۱۴۰۴ نشان‌دهنده عزم جدی برای حل مسائل تاریخی مانند تأخیر در پرداخت مطالبات و ضعف زنجیره تأمین است. موفقیت این سیاست‌ها منوط به هماهنگی بین‌دستگاهی، شفافیت مالی، و به‌کارگیری فناوری‌های نوین است .

جدول: خلاصه سیاست‌های بودجه‌ای کلان در بخش کشاورزی (۱۴۰۴–۱۴۰۳)