افزایش بهره‌وری یا افزایش قیمت؟ راه‌های خروج از بحران گندم
پایگاه خبری DA1news: گندم به‌عنوان یکی از کالاهای اساسی و استراتژیک در ایران، نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی و ثبات اقتصادی دارد. به همین دلیل، قیمت‌گذاری این محصول توسط نهادهای دولتی، به‌ویژه شورای قیمت‌گذاری گندم، همواره مورد توجه بوده است. این شورا با تعیین قیمت‌های تضمینی خرید گندم از کشاورزان و تنظیم بازار آرد و نان، سعی در ایجاد تعادل بین منافع تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و دولت دارد. با این حال، عملکرد این شورا با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که نیازمند بررسی و اصلاح است.
به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، شورای قیمت‌گذاری گندم نقش کلیدی در تنظیم بازار این کالای استراتژیک دارد، اما با چالش‌های ساختاری و اقتصادی مواجه است. برای بهبود عملکرد این شورا، نیاز به اصلاح قیمت‌گذاری، شفافیت بیشتر و مدیریت بهینه منابع است. در غیر این صورت، ادامه روند فعلی می‌تواند هم به کشاورزان و هم به اقتصاد کشور آسیب بزند.
عملکرد شورای قیمت‌گذاری گندم
۱. تعیین قیمت تضمینی گندم
یکی از اصلی‌ترین وظایف شورا، تعیین قیمت تضمینی خرید گندم از کشاورزان است. این قیمت باید به گونه‌ای تعیین شود که هم انگیزه کشاورزان برای تولید را حفظ کند و هم فشار مالی زیادی به دولت وارد نکند. در سال‌های اخیر، قیمت تضمینی گندم با نوساناتی همراه بوده که گاهی منجر به نارضایتی کشاورزان شده است.
۲. تنظیم بازار آرد و نان
شورای قیمت‌گذاری گندم با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی، قیمت آرد و نان را نیز تعیین می‌کند. این اقدام با هدف کنترل تورم و حفظ قدرت خرید مردم انجام می‌شود، اما گاهی منجر به ایجاد بازار سیاه و قاچاق آرد به کشورهای همسایه می‌شود.
۳. حمایت از کشاورزان و مصرف‌کنندگان
دولت از طریق این شورا سعی می‌کند با پرداخت یارانه به گندم، هم از کشاورزان حمایت کند و هم قیمت نان را برای مصرف‌کنندگان ثابت نگه دارد. با این حال، این سیاست‌ها گاه با مشکلاتی مانند تأخیر در پرداخت‌ها به کشاورزان یا کمبود گندم مواجه می‌شود.
چالش‌های شورای قیمت‌گذاری گندم
۱. ناکارآمدی در تعیین قیمت‌های واقعی
قیمت‌گذاری دستوری گندم گاهی با هزینه‌های واقعی تولید همخوانی ندارد. در برخی سال‌ها، افزایش هزینه‌های کشاورزان (مانند قیمت کود، سم و آب) باعث شده سوددهی تولید گندم کاهش یابد و انگیزه کشت کم شود.
۲. تأخیر در پرداخت‌ها به کشاورزان
یکی از عمده‌ترین شکایت‌های کشاورزان، تأخیر در پرداخت پول گندم توسط دولت است. این تأخیرها باعث کاهش نقدینگی کشاورزان و مشکلات مالی برای آن‌ها می‌شود.
۳. قاچاق گندم و آرد به دلیل تفاوت قیمت‌ها
به دلیل تفاوت قیمت گندم و آرد در ایران با کشورهای همسایه، قاچاق این محصولات به خارج از کشور افزایش یافته است. این مسئله باعث کمبود گندم در بازار داخلی و افزایش فشار بر دولت برای واردات می‌شود.
۴. وابستگی به واردات در سال‌های کم‌بارش
در سال‌هایی که تولید گندم داخلی به دلیل خشکسالی کاهش می‌یابد، دولت مجبور به واردات گندم با قیمت‌های جهانی می‌شود. این موضوع هزینه‌های زیادی را به دولت تحمیل می‌کند و باعث نوسان در قیمت‌گذاری داخلی می‌شود.
۵. فشار بر بودجه دولت به دلیل پرداخت یارانه
پرداخت یارانه گندم و نان هزینه سنگینی بر بودجه دولت وارد می‌کند. با توجه به تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، ادامه این روند در بلندمدت ممکن است غیرممکن شود و نیاز به اصلاح ساختار قیمت‌گذاری وجود دارد.
راهکارهای بهبود عملکرد شورای قیمت‌گذاری گندم
۱. تعیین قیمت تضمینی بر اساس هزینه‌های واقعی تولید تا انگیزه کشاورزان حفظ شود.
۲. کاهش فساد و بهبود نظارت بر توزیع گندم و آرد برای جلوگیری از قاچاق.
۳. پرداخت به‌موقع بدهی‌ها به کشاورزان برای افزایش اعتماد آن‌ها به سیاست‌های دولتی.
۴. تنوع‌بخشی به منابع تأمین گندم با توسعه کشت قراردادی و افزایش بهره‌وری مزارع.
۵. کاهش وابستگی به واردات از طریق سرمایه‌گذاری در ذخایر استراتژیک گندم.
