آیا نسل بعد، شمال ایران را فقط در عکسها خواهد دید؟!

پایگاه خبری DA1news: ساخت وسازهای غیرمجاز در استانهای شمالی ایران، علاوه بر تهدید محیط زیست و امنیت غذایی، به بحرانهای اجتماعی دامن میزند.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، اگرچه اقدامات قضایی اخیر (مانند تخریب ۳۴۹ مورد در مازندران) امیدوارکننده است، اما حل این معضل نیازمند همکاری همه جانبه نهادهای اجرایی، قضایی و مشارکت فعال مردم است. اجرای قوانین بدون مماشات، همراه با پیشگیری و فرهنگسازی، تنها راه نجات جنگلها و شالیزارهای شمال از نابودی است.

وضعیت کلی و آمارهای نگران کننده
استانهای شمالی ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، جذابیتهای طبیعی و دسترسی به دریا و جنگل، کانون ساخت وسازهای غیرمجاز هستند. بر اساس آمار سازمان امور اراضی کشور، مازندران رتبه نخست در تغییر کاربری اراضی کشاورزی و جنگلی به واحدهای مسکونی و ویلاهای غیرمجاز را دارد.
– مازندران: شناسایی ۷۵ هزار ویلا و ۱۲۰ هزار واحد مسکونی غیرمجاز، همراه با تغییر کاربری ۲۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی در دو دهه اخیر.
– گیلان: افزایش ساختوساز در حریم جنگلها و سواحل، با گزارشهایی از تغییر کاربری زمینهای گردشگری به ویلاهای لوکس.
– گلستان: تمرکز ساختوسازهای غیرمجاز در حاشیه شهرها و مناطق گردشگری، با ۳۲۳ پرونده قضایی فعال و تخریب ۱۰۰ ساختمان در یک سال.

عوامل تشدیدکننده
– اقتصادی:
– سود بالای دلالان زمین و ویلاسازی در مقایسه با درآمد کشاورزی (فروش زمین های کشاورزی با حداقل ۶۵ میلیون تومان به دلالان).
– عدم حمایت از کشاورزان و مشکلات بازار محصولات کشاورزی (مانند ریختن محصول پرتقال به دریا در اعتراض به نبود حمایت دولتی).
– قانونی و اجرایی:
– اجرای ناقص قوانین (مثلاً طرح های هادی روستایی که به گسترش حریم روستاها به سمت شالیزارها منجر شده).
– «تخلفشویی» با دریافت جریمه به جای تخریب.
– جغرافیایی:
– نزدیکی به پایتخت و تقاضای بالا برای ویلاهای دوم توسط ساکنان تهران.

پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی
– تخریب منابع طبیعی: نابودی ۳۰۰ هزار هکتار جنگل در غرب مازندران و آلودگی خاک ناشی از مصالح ساختمانی رهاشده.
– تهدید امنیت غذایی: کاهش زمینهای کشاورزی در استانهایی که سهم بزرگی در تولید برنج، مرکبات و چای کشور دارند.
– بحران اجتماعی: افزایش قیمت مسکن، نابرابری در دسترسی به زمین و نارضایتی جوامع محلی.

اقدامات اجرایی و قضایی
– قلع و قمع سازه ها:
– در مازندران: ۴۸۰۲ مورد شناسایی و ۱۹۵۱ مورد بازگردانی به وضع اولیه در سال جاری.
– در سنندج: تخریب ۲۰ فقره ساخت وساز غیرمجاز در یک روز با ارزش بیش از ۲۰ میلیارد تومان.
– در سواحل شمالی: برخورد با ۱۷۷ مورد ساختوساز غیرمجاز در ۶ سال اخیر.
– فناوری و نظارت:
– استفاده از سامانه های ماهوارهای و دوربینهای نظارتی برای شناسایی سریع تخلفات.
– راه اندازی سامانه sm.pmo.ir برای صدور مجوزهای ساحلی و گزارشگری.

چالشهای پیشرو
۱. تأخیر در اجرای احکام قضایی به دلیل ناهماهنگی بین دستگاهها یا کمبود بودجه.
۲. تعیین نشدن حریم دقیق شهرها و روستاها که بستر سوءاستفاده سودجویان را فراهم میکند.
۳. کمبود نیروی انسانی برای پایش گسترده اراضی (به ویژه در مناطق جنگلی و ساحلی).

راهکارهای پیشنهادی
– تقویت قوانین:
– شفافسازی حریم شهرها و تشدید مجازات متخلفان (تا ۶ ماه حبس و جریمه ۳ برابری ارزش زمین).
– ممنوعیت ارائه خدمات آب، برق و گاز به سازه های غیرمجاز.
– حمایت از کشاورزان:
– ارائه تسهیلات برای جلوگیری از فروش زمینهای زراعی.
– ایجاد بازارهای تضمینی برای محصولات کشاورزی.
– مشارکت مردمی:
– استفاده از سامانه های گزارشگری مردمی (مانند سامانه ۱۳۱).
– آموزش جوامع محلی درباره پیامدهای تغییر کاربری اراضی.

به گزارش اخبار روزانه کشاورزی، بحران ساخت وسازهای غیرمجاز در استانهای شمالی ایران و وضعیت کلی و آمارهای نگران کننده سازمان امور اراضی کشور در این خصوص مخصوصا در استانهای مازندران، گیلان، گلستان و مناطق شمالی کشور موضوع گزارش خبرنگار ما را تشکیل داده است که در ادامه خواهد آمد؛